Nadpobudliwość dzieci spowodowana dietą

2021-04-13
Relacje

Wielokrotnie słyszymy, że jesteśmy tym, co jemy. Mamy świadomość tego, że dieta wpływa na nasze samopoczucie. Zasada ta sprawdza się również w przypadku dzieci. To, co trafia do żołądków najmłodszych, ma szczególne znaczenie dla kości, układu nerwowego, mięśni, ale także dla psychiki.

Dyskusję na ten temat rozpoczął już w 1973 roku lekarz Ben Feingold. Przez kilka lat ambitny amerykański pediatra prowadził dogłębne obserwacje i analizy związku między niektórymi produktami spożywczymi oraz chemicznymi dodatkami a zachowaniem dzieci oraz ich zaburzeniami uczenia się. Swoje dokonania przedstawił w Amerykańskim Stowarzyszeniu Lekarskim, narażając się w ten sposób producentom żywności i wystawiając się na nieustanną krytykę. Jego odkrycia zostały docenione tak naprawdę dopiero po jego śmierci.

Dzisiaj wiele badań potwierdza wpływ diety na zachowania dzieci. Jakie znaczenie ma jednak żywność w tak złożonym zaburzeniu, jakim jest nadpobudliwość dzieci? Czy dieta może spowodować wystąpienie nadpobudliwości oraz zaburzeń uwagi?

Czym się charakteryzuje dziecko z nadpobudliwością?

Dzieci wydają się mieć niespożyte pokłady energii. W którym momencie ruchliwość i rozbieganie powinny zaniepokoić?

Istnieje różnica pomiędzy potrzebą ruchu a niemożnością przystosowania się do panujących warunków i przekierowania uwagi na czynność wykonywaną w danym momencie. Jest wiele zachowań, które mogą wskazywać na problem i wymagają skonsultowania z psychologiem dziecięcym.

Nadpobudliwość to stan niezwykłej aktywności. Charakterystyczne cechy nadpobudliwości to:

ciągły ruch;
problemy z komunikacją;
agresywne zachowania;
zaburzona koncentracja;
problemy ze snem;
obniżenie poziomu intelektualnego;
niemożność skupienia się na jednej czynności;
impulsywne zachowania;
zwiększona wrażliwość emocjonalna.

Jednym z głównych stanów związanych z nadpobudliwością jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).

Nie ma reguły ani określonego wieku, w którym nadpobudliwość może się objawić. Ciężko jest znaleźć przyczynę tego zaburzenia. Są jednak pewne czynniki, które mogą sprzyjać nadmiernemu pobudzeniu:

duża potrzeba zwrócenia na siebie uwagi;
nadmierna ilość rozpraszających bodźców;
zbyt wygórowane oczekiwania rodziców;
problemy z rówieśnikami – poczucie wyobcowania, chęć zaimponowania.

Zarówno nadpobudliwość jak i ADHD można leczyć. Leczenie obejmuje leki, psychoterapię, edukację lub szkolenie albo kombinację terapii.

Dieta jako przyczyna nadpobudliwości u dzieci

Narodowy Instytut Zdrowia w USA (NIH) zorganizował w listopadzie 1998 roku konferencję środowisk zajmujących się problemem ADHD. Zwrócono wtedy uwagę na to, że za mało uwagi poświęca się biochemii odżywiania w jej relacji do funkcji fizjologicznych, a w szczególności funkcjonowania neuroprzekaźników mających kluczowe znaczenie dla ADHD. Zauważono, że przyczyny tego zaburzenia mają podłoże nie tylko genetyczne, ale również środowiskowe i metaboliczne.

Już w 1973 roku alergolog Ben Feingold zasugerował, że salicylany, sztuczne aromaty i barwniki spożywcze są przyczyną nadpobudliwości.

Przeprowadzono szereg badań, które potwierdzają, że dieta jest niezwykle istotna szczególnie na początku życia dziecka, kiedy mózg rozwija się najbardziej. Dzieci spożywają zbyt wiele tłuszczów, napojów koloryzowanych, lodów, fast foodów itp. Dieta powinna być natomiast zbilansowana. Jej rolą jest dostarczanie odpowiednich składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju mózgu.

Obecnie oficjalnie już Amerykańskie Towarzystwo Psychiatrów potwierdziło, że dieta może wpływać na rozwój i pogłębianie się nadpobudliwości. Sprawdzono, że spożycie cukru, produktów zawierających konserwanty oraz żywności przetworzonej zawierającej izomery trans (frytki, pączki, hamburgery itd.), może przyczyniać się do powstawania zespołu nadpobudliwości.

Jak to możliwe, że dieta ma tak duży wpływ na zaburzenia zachowania u dzieci?

W pełni sprawnie działającym organizmie szkodliwe substancje zawarte w żywności nie są wchłaniane z jelit do krwioobiegu. Natomiast pewne stany chorobowe, stała zła dieta, wpływają na zwiększenie przepuszczalności jelit. Zbędne składniki są wówczas transportowane przez krew do okolic mózgu. Nadmiary i niedobory glukozy w mózgu są przyczyną zaburzeń hormonalnych układu nerwowego, co objawia się zmianami zachowania.

Produkty niewskazane – co wyeliminować, aby zapobiegać zaburzeniom zachowania

Głównymi czynnikami żywieniowymi prowadzącymi do nadpobudliwości są dodatki do żywności oraz cukry, Wybierając produkty dla dzieci należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie zawierały tartazyny, czerwieni koszenilowej, żółcieni pomarańczowej, azorubiny, żółcieni chinolinowej, czewieni allura oraz benzoesanu sodu. Liczne badania dowiodły, że te dodatki mogą być przyczyną nadpobudliwości nawet u dzieci zdrowych. Czynnikiem szczególnie zwiększającym hiperaktywność u dzieci jest mieszanka barwnika ze znanym konserwantem – benzoesanem sodu. Nasila ona impulsywność oraz powoduje utratę koncentracji i deficyty uwagi.

Niektórzy lekarze uważają, że gluten jest kolejnym produktem wpływającym na nadpobudliwość i zaburzenia uwagi. Substancje powstałe w wyniku rozkładu glutenu (zwane egzorfinami), mogą dostawać się do tkanek mózgu i zaburzać jego pracę.

Niebezpieczne mogą być także niedobory niektórych składników mineralnych czy witamin. Zwraca się uwagę na braki żelaza, cynku, magnezu, witaminy B6, niedobory nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 i omega-6 w procesie powstawania nadpobudliwości i nasilenia jej objawów.

Należy również unikać żywności w puszkach, ponieważ powszechnie występuje w niej Bisfenol A (BPA). Amerykańscy naukowcy sprawdzili 12 popularnych produktów dla dzieci w puszkach i we wszystkich znaleziono śladowe ilości tej niebezpiecznej substancji. Istnieją dowody na to, że Bisfenol A wywiera negatywny wpływ na zachowania dzieci. Narażenie na BPA w czasie życia płodowego może zwiększyć agresję i nadpobudliwość we wczesnych latach życia dziecka.

Cukier ukryty w pozornie zdrowych produktach

Cukier powoduje gwałtowne wahania stężenia glukozy we krwi, co jest przyczyną zmian nastroju i zmniejszenia koncentracji. Wiele badań potwierdza, że dzieci z zespołem nadpobudliwości spożywają więcej cukru niż ich zdrowi rówieśnicy. Najbardziej niebezpieczne jest to, że w pozornie zdrowych produktach znajdują się duże ilości tej substancji. Przykładowo w jogurcie owocowym może być aż 11 łyżeczek cukru. Na jakie „zdrowe” produkty trzeba zwrócić jeszcze uwagę?

płatki śniadaniowe – nawet popularne płatki ,,fit” zawierają cukier, często ukryty pod innymi nazwami np. syrop glukozowy, melasa cukru trzcinowego, syrop cukru inwertowanego, ekstrakt słodowy jęczmienny;
gotowe owsianki – kiedy sprawdzimy skład znajdziemy w nich cukier pod różnymi postaciami;
batoniki zbożowe – można spotkać batoniki z dobrym składem, jednak wiele produktów zawiera cukier pod wieloma nazwami na pięciu pierwszych miejscach;
suszona żurawina – niestety w marketach często ten produkt zawiera 50% żurawiny i 50% cukru;
ketchup i gotowe sosy – cukier pojawia się zazwyczaj już na drugim miejscu w składzie; sosy mogą zawierać nawet 3 łyżeczki cukru w jednej porcji;
owoce z puszki – najczęściej owoce zanurzone są w syropie glukozowo- fruktozowym, który drastycznie podnosi ilość cukru w produkcie;
chleb – nawet w ciemnym pieczywie możemy znaleźć duże dodatki cukru;
kiełbasy i wędliny – produkty te mogą zawierać wiele substancji słodzących np. maltodekstryna, laktoza, glukoza, dekstroza.

Nadpobudliwość dzieci – podsumowanie

Nadpobudliwość to stan niezwykłej aktywności. Może prowadzić do problemów w szkole, trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami i rodziną, a nawet zwiększać ryzyko wypadków i obrażeń. Wpływ żywienia na funkcje układu nerwowego widoczny jest już w pierwszych latach życia. Obecnie uważa się, że głównymi żywieniowymi czynnikami mogącymi prowadzić do wystąpienia ADHD i nadpobudliwości są dodatki do żywności oraz cukier.

BOŻENA

HALUPCZOK